Gewoontes zijn moeilijk te doorbreken. Dat heeft te maken met hoe we als mens – bewust en onbewust – beslissingen nemen. En dus ook hoe we ‘beslissen’ om alcohol of drugs te gebruiken of niet.
Wie probeert te minderen of stoppen met alcohol, drugs, pillen, gokken of gamen merkt wel vaker dat dit niet zo eenvoudig is. Als in je oude gedrag hervalt, is dat frustrerend. Zowel voor jezelf als voor de mensen rondom jou.
Het kan helpen om meer inzicht te krijgen in waarom het zo moeilijk is. Ons gedrag wordt beïnvloed door twee systemen: automatismen (onbewust) en bewuste beslissingen. Het evenwicht daartussen is de basis van het zogeheten ‘duale procesmodel’.
Ons gedrag of wat we doen komt tot stand door een samenspel van twee systemen:
Het bewust systeem helpt ook controle te houden op beslissingen van het automatisch systeem. Dit wil zeggen: automatismen kunnen worden aangepast of bijgestuurd door ons bewust systeem.
Iets nieuws leren, verloopt in het begin moeizaam. Denk bijvoorbeeld aan leren autorijden: je moet schakelen, ontkoppelen, sturen, het verkeer in de gaten houden, en nog veel meer. Toch gaat dit na verloop van tijd als vanzelf. Omdat het een gewoonte wordt waarvoor we ons automatisch systeem gebruiken.
Er zijn drie automatismen die daarbij rol spelen. Bij een alcohol- of ander drugprobleem slaan die als het ware op hol.
Het volgende beeld is een handige manier om de twee systemen voor te stellen of te onthouden:
Het paard is krachtig en snel. Het reageert zonder na te denken en is moeilijk te stoppen.
De ruiter stuurt het paard op basis van plannen en ideeën. Dat gaat trager, bewust en kost moeite.
Het paard en de ruiter hebben elkaar nodig. De ruiter geraakt nergens zonder paard. Het paard loopt zonder ruiter verloren, en gaat alles achterna wat aantrekkelijk is.
Bij problemen met alcohol, illegale drugs, pillen, gokken of gamen slaat het paard op hol. Het wordt moeilijker om de drie automatismen onder controle te houden. Tegelijkertijd wordt het moeilijker voor de ruiter om het paard te beheersen. Toch is het niet onmogelijk. Want ook al is het snel, het paard is daarom niet sterker dan de ruiter. De ruiter kan leren het paard te controleren en bedwingen.
Je kan dus meer controle over je gedrag krijgen door als ruiter het paard te slim af te zijn. Dat kan vooral door vooruit te denken. Denk dus op voorhand na over welke moeilijke momenten je kan verwachten, met welke vrienden je optrekt, hoeveel geld je op zak hebt, hoe laat het ophoudt voor jou, …
Enkele tips die daarbij kunnen helpen:
Lees meer in de brochure
Hoe hou je je gebruik onder controle? Hoe voorkom je problemen? Hoe ga je te werk wanneer je op het punt bent gekomen dat je wil minderen of stoppen?
Ontdek wat je kan doenEr duiken heel wat kopzorgen op als iemand waar je om geeft alcohol, drugs of pillen misbruikt, of overmatig gamet of gokt. Deze pagina’s helpen je op weg.
Ontdek ons advies op maat van partners, familie en vriendenBrochures
