Is cannabis gelegaliseerd?

Toch worden cannabisbezit en/of cannabisgebruik door volwassen niet meer per definitie vervolgd. De verkoop van cannabis (dealen), cannabis gratis uitdelen en rijden onder invloed van cannabis daarentegen is verboden. Hiervoor zijn er forse straffen.

De wet sinds juni 2003: geen legalisering

Met de drugwet van 2003 wilde men cannabisbezit en/of –gebruik decriminaliseren. Cannabis bleef wel een illegale drugs. Het was hierbij de bedoeling dat meerderjarigen die een gebruikershoeveelheid cannabis bezitten en/of gebruiken, zonder daarbij voor maatschappelijke overlast te zorgen, niet meer vervolgd hoeven te worden. Met een richtlijn werd vastgelegd hoe er omgegaan kan worden met het bezit en/of gebruik van een gebruikershoeveelheid.

Meerderjarigen en cannabis voor eigen gebruik: laagste vervolgingsprioriteit

Cannabis is verboden, ook voor meerderjarigen. Aan het bezit van cannabis voor eigen gebruik wordt echter de laagste vervolgingsprioriteit gegeven, tenzij er sprake is van verstoring van de openbare orde, verzwarende omstandigheden of tekenen zijn van probleemgebruik.

Concreet wordt bezit voor persoonlijk gebruik - dit is maximum drie gram cannabis of één geteelde vrouwelijke plant - niet vervolgd.

De politie maakt bij vaststelling van bezit voor eigen gebruik wel een vereenvoudigd proces-verbaal op. Het proces-verbaal bevat onder meer:

• plaats en datum van de feiten;
• aard van de feiten (type en hoeveelheid van het product);
• volledige identiteit van de dader;
• samenvatting van zijn versie van de feiten.

Sinds een omzendbrief van 2015, moet de gevonden cannabis ook verplicht in beslag genomen worden.

De voorwaarden voor het vereenvoudigd proces verbaal zijn echter niet wettelijk vastgelegd. Ook al wordt aan de voorwaarden voldaan, is het vereenvoudigd proces verbaal dus geen recht dat burgers kunnen afdwingen. Zo zien we in de praktijk dat de afhandeling per gerechtelijk arrondissement kan verschillen en dat er onder bepaalde omstandigheden soms andere procedures van kracht zijn (bijvoorbeeld een onmiddellijk te betalen of over te schrijven boete op festivals).

Wel vervolging bij verzwarende omstandigheden

Een meerderjarige wordt wel vervolgd wanneer cannabisbezit gepaard gaat met verzwarende omstandigheden. Dat is onder meer gebruik in aanwezigheid van minderjarigen, wanneer de openbare orde verstoord wordt (bijvoorbeeld cannabisgebruik in een openbare plaats zoals een stadspark of op plaatsen waar jongeren elkaar ontmoeten) of als er tekenen zijn van probleemgebruik (het gedrag betekent een gevaar voor zichzelf of de omgeving).

De politie maakt een gewoon proces-verbaal op, dat wordt doorgestuurd naar het parket. Bij het parket kan de procureur dan verschillende maatregelen treffen:

• seponering met waarschuwing van de politie en eventueel doorverwijzing naar gespecialiseerde hulpverlening;
• pretoriaanse probatie;
• minnelijke schikking;
• doorverwijzing naar de correctionele rechtbank.

Lees meer over welke straffen de wet voor meerderjarigen voorziet bij cannabisbezit

Altijd vervolging bij andere illegale drugs

De bepalingen uit de drugwet van juni 2003 zijn enkel van toepassing op cannabis. Bezit en/of gebruik van alle andere illegale drugs worden altijd vervolgd. Er wordt een proces-verbaal opgemaakt, het parket wordt ingeschakeld en er volgt eventueel een verwijzing naar de correctionele rechtbank. Het strafrecht geldt zoals beschreven in de wet van 24 februari 1921, mét verzwaring: geldboete én gevangenisstraf.

Cannabis is altijd verboden voor minderjarigen

Over minderjarigen (-18 jaar) is de wet heel duidelijk: bezit en gebruik van zowel cannabis als van andere illegale drugs zijn in alle omstandigheden verboden. Wanneer een minderjarige betrapt wordt met drugs, maakt de politie een proces-verbaal op en bezorgt dit aan het parket. Ook de ouders worden verwittigd.