Risico's van slaap- en kalmeringsmiddelen

Op korte termijn

• Slaap- en kalmeringsmiddelen doen de concentratie en reactiesnelheid dalen. De sufheid verhoogt de kans op verkeers- en andere ongevallen. Bij oudere mensen komen ook vaker valpartijen voor.
• Ook een neerslachtig gevoel en verhoogde angst kunnen voorkomen.
• Te veel slaap- en kalmeringsmiddelen tegelijk slikken kan voor een overdosis zorgen, wat kan leiden tot bewustzijnsverlies, coma of zelfs ademhalingsstilstand.
• Slaap- of kalmeringsmiddelen combineren met alcohol is gevaarlijk. Het gaat in beide gevallen om verdovende middelen. Toch is het resultaat niet even simpel als 1 + 1 = 2. Het verdovende effect wordt veel groter dan dat.

Op lange termijn

Bij langdurig en regelmatig gebruik van benzodiazepines hoopt zich steeds meer werkzame stof in het lichaam op en kan men almaar vaker last krijgen van vervelende bijverschijnselen:

• Hoofdpijn, geheugenverlies, vermoeidheid, wazig zien, een suf of leeg gevoel, slappe en vermoeide spieren, duizeligheid en somberheid komen vaak voor. Ook de zin in seks kan afnemen.
• Bij langdurig gebruik komen er ook gaten in het geheugen. Men kan steeds minder stress opvangen of oplettend reageren.
• Iemands persoonlijkheid kan echt veranderen: ook positieve gevoelens raken verdoofd en het leven lijkt vlak en kleurloos. Men wordt onverschillig en heeft nergens nog belangstelling voor. Dat maakt het ook moeilijker om de oorspronkelijke klachten aan te pakken. Zelfs het besluit nemen om te stoppen met pillen slikken, kan zwaar vallen.
• Bij ouderen en bij kinderen kunnen er tegenovergestelde reacties opduiken: slaap- en kalmeringsmiddelen kunnen hen net onrustig maken. Dat geldt ook voor wie van nature gemakkelijk angstig of agressief wordt.
• Benzodiazepines helpen niet bij depressies, ze kunnen integendeel een depressie verbergen of veroorzaken.

Verslaving

Al na zes tot acht weken gebruik wordt men afhankelijk van benzodiazepines. Zomaar stoppen wordt dan moeilijk. Er is zowel sprake van lichamelijke als van geestelijke afhankelijkheid:

• Lichamelijke afhankelijkheid houdt in dat het lichaam went aan een bepaalde dosis slaap- of kalmeringsmiddelen. Om nog effect te hebben, moet men de dosis na verloop van tijd verhogen. Dit noemt men ook tolerantie.
• De geestelijke afhankelijkheid is zeer groot: wie lange tijd een slaappilletje slikt, denkt gemakkelijk dat hij of zij niet meer kan slapen zonder. En wie lange tijd kalmeringsmiddelen neemt, voelt zich zonder medicijn soms zo onzeker dat hij of zij de deur niet meer uit durft.

Afkick

Na langdurig gebruik stoppen met slaap- en kalmeringsmiddelen is niet gemakkelijk: vaak komen de problemen die werden weggedrukt op dat moment in alle hevigheid weer naar boven. Wie na langdurig gebruik plots stopt, krijgt vaak ook vervelende onthoudingsverschijnselen. Geleidelijk aan afbouwen onder begeleiding van een arts is dus absoluut noodzakelijk.