Aantal vragen aan De Druglijn voor vierde jaar op rij naar recordhoogte

Het aantal vragen stijgt en de stijging neemt ook toe

Sinds 1994 kan iedereen met vragen over drank, drugs, pillen, gokken en overmatig gamen terecht bij De Druglijn. Nooit eerder werden er zoveel vragen gesteld als in 2022. De lijn voerde in totaal 3.614 telefoongesprekken, exact 2.500 chatgesprekken, en beantwoordde 2.411 vragen via mail. Samen zijn dat 8.525 contacten die telkens een persoonlijk antwoord kregen. Deze cijfers betekenen ook dat bijna 6 op 10 vragen aan De Druglijn online gesteld worden.

Frappant: het is het vierde jaar op rij waarin een recordaantal vragen beantwoord werd. In die tijd nam het aantal vragen per jaar met een duizendtal toe. Het toenemen van het aantal contacten gaat ook alsmaar sneller: in 2022 werden 7% meer vragen beantwoord dan het jaar voordien; in 2020 bedroeg de stijging slechts 2%.

Tegelijkertijd valt ook op dat de contacten met de lijn gemiddeld langer duren dan vroeger. “Dat betekent dat de vragen en problemen die aangekaart worden de voorbije jaren vaak complexer zijn geworden,” legt Tom Evenepoel, coördinator van De Druglijn uit. “De nood aan een luisterend oor is toegenomen. We zien daar een bevestiging in van de impact van de COVID-crisis op het mentale welbevinden.”

Alles samen lijkt het er in elk geval op dat De Druglijn aan bekendheid heeft gewonnen. Steeds meer mensen vinden hun weg naar de lijn.

Steeds meer vragen over het eigen gebruik en meer vragen van jongeren dankzij de chatservice

Een deel van de verklaring voor het stijgen van het aantal contacten, ligt bij de chatservice. De Druglijn zet al 20 jaar in op online beantwoordwerk, eerst via mail, later ook via chat. De laatste jaren werd er extra geïnvesteerd in de beschikbaarheid via chat. In 2019 werden de openingsuren ervan een eerste keer uitgebreid. Tijdens de COVID-crisis trok De Druglijn nog verder de kaart van het online contact. “Bij de volledige lockdown in voorjaar 2020 beseften we meteen dat veel face-to-face-verslavingszorg onmogelijk werd,” licht Tom Evenepoel toe. “Daarom beslisten we met het team nog in maart 2020 om de openingsuren van de chatservice te verdubbelen. Uiteraard heeft dat zijn effect niet gemist.” Dankzij bijkomende middelen van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin kon die uitbreiding inmiddels bestendigd worden.

Maar met het verdubbelen van de openingsuren, verdrievoudigde het aantal chats. Er is dus meer aan de hand dan enkel de verhoogde beschikbaarheid. Chat blijkt laagdrempeliger te zijn voor jongeren, en voor mensen met vragen over het eigen gebruik, het eigen gokken of gamen.

Mensen die contact nemen voor het eigen gebruik, gok- of game-gedrag, nemen 46% van alle vragen voor hun rekening. Ze zijn daarmee steeds duidelijker de grootste groep oproepers, en hun aantal stijgt nog met de jaren. Specifiek voor de chatgesprekken vormden ze zelfs de meerderheid met 53%. Het illustreert dat, ondanks het stigma op alcohol- en andere drugproblemen, behoorlijk wat mensen het chatcontact met De Druglijn als laagdrempelig genoeg ervaren.

Voor zover de leeftijd van de oproepers bekend wordt bij het contact, blijkt dat een op drie (35%) jonger is dan 25 jaar. In de chatgesprekken is dat bijna zes op tien (57%). De telefoonlijn spreekt jongeren duidelijk veel minder aan: slechts een beller op tien was jonger dan 25 jaar. Een telefoongesprek heeft dan weer de voorkeur van vooral veertigers (30%) en dertigers (27%). Het is dus vooral dankzij het toenemend aantal chatgesprekken dat De Druglijn door steeds meer jongeren gecontacteerd wordt. “Uiteraard zijn dat niet allemaal jongeren die gebruiken, gokken of gamen. Vaak gaat het ook om scholieren en studenten die vragen stellen voor een schoolopdracht. Maar vanuit preventief oogpunt is het heel waardevol dat De Druglijn deze leeftijdsgroep bereikt,” concludeert Tom Evenepoel.

Toenemend aantal vragen over alcohol

Vele jaren lang kreeg De Druglijn vooral vragen over cannabis. Maar het aandeel van alcohol nam jaar na jaar wel toe. 2020 was het kantelpunt, sindsdien gaan meer vragen over alcohol dan over cannabis. Ook in 2022 zette deze trend zich verder: het percentage vragen over alcohol steeg tot 32%, cannabis viel terug op 24%. Cocaïne neemt de derde plaats in (18%). Hoewel deze drug het voorbije jaar het meest in de publieke aandacht stond, is er procentueel geen opvallende toename in aantal vragen.

Op de vierde plaats staat medicatie met 10%. Dat is een categorie die verschillende psychoactieve medicijnen zoals slaap- en kalmeringsmiddelen, pijnstillers en antidepressiva bundelt. Voorts valt op dat het percentage vragen over gamen (9%) de voorbije jaren toenam. En na een daling in de COVID-jaren, worden er ook weer wat meer vragen over gokken (4%) gesteld. Het aantal vragen omtrent nieuwere fenomenen zoals lachgas of andere vluchtige stoffen blijft erg beperkt (1%).

“Uiteraard zijn deze cijfers geen maatstaf voor de omvang van het gebruik van al deze middelen. Ze geven vooral een indicatie van de mate waarin er vragen of bezorgheden leven,” licht Tom Evenepoel verder toe. “Ook al ligt het alcoholgebruik in de maatschappij altijd al veel hoger dan het illegale druggebruik, toch was het vroeger veel minder evident om met vragen over alcohol bij ons aan te kloppen. Dat dit nu wel gebeurt, toont aan dat de mensen duidelijk begrepen hebben dat we er niet alleen voor illegale drugs zijn. Het helpt ook dat het debat over alcohol steeds meer op de maatschappelijke agenda staat. Samen met het succes van onze Tournée Minérale-campagne verklaart dat naar onze inschatting die evolutie.”

Ook Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits reageerde op de resultaten: “Ik ben blij te vernemen dat onze extra geïnvesteerde middelen ervoor gezorgd hebben dat De Druglijn meer mensen heeft kunnen bereiken en helpen. We zien ook dat specifiek de problemen rond alcohol meer bespreekbaar zijn geworden. De laagdrempeligheid en toegankelijkheid van De Druglijn werpt duidelijk zijn vruchten af.”

Online aanbod dat aanslaat

Het recente succes van de chatservice, net als het eerdere succes van de mailbeantwoording, zou er uiteraard niet zijn zonder een sterke online aanwezigheid van De Druglijn. De website is immers zowel voor mailers als chatters de toegangspoort. Tegelijkertijd is het een belangrijk referentiepunt voor publieksinformatie over drank, drugs, pillen, gokken en gamen. De website werd bijna een miljoen keer bezocht in 2022.

Naast het aanbieden van informatie en eerste adviezen heeft de website ook zijn belang op vlak van online vroeginterventie. Speerpunt daarvan is een aanbod van kennistesten en zelftesten. Daarmee kan je anoniem en vrijblijvend nagaan hoeveel je over diverse genotsmiddelen weet of hoe riskant je eigen gebruik is. Er werden in 2022 niet minder dan 73.329 van deze tests volledig afgelegd. Ze vormen een laagdrempelige opstap naar contact met de lijn: 30% van alle mailvragen die De Druglijn kreeg, kwamen van mensen die verder inpikten op of bijkomende vragen stelden bij het resultaat van zo’n online test.

Om de rol van druglijn.be nog te versterken zal later dit jaar een vernieuwde website online gaan.