Als je kind te veel alcohol drinkt of je tiener met drugs experimenteert, reageer dan niet overhaast. Experimenteren hoort bij opgroeien, het hoeft niet te verontrusten. Maar als het om alcohol of drugs gaat, vraagt het wel om duidelijke grenzen.
Hoe riskant experimenteren met alcohol of drugs is, hangt van verschillende factoren af. Niet alleen de hoeveelheid die gedronken wordt of de eigenschappen van de drug zijn van belang, ook de omstandigheden en de persoonlijkheid van je kind spelen mee. Als je kind bijvoorbeeld erg impulsief of beïnvloedbaar is, of als het slecht in zijn vel zit, dan is het gebruiken van alcohol of drugs een pak riskanter dan bij iemand die sterk in zijn of haar schoenen staat.
Hou dus rekening met wie je kind is en hoe het zich voelt. Tracht zicht te krijgen op de betekenis die het experimenteren voor je kind heeft. Is het een manier om contact te leggen of om te gaan met groepsdruk? Hoe beter je de risico’s kan inschatten, hoe beter je ondersteuning kan geven en de nodige grenzen kan bepalen.
Dat je kind alcohol drinkt of met drugs experimenteert, betekent niet dat je hebt gefaald in de opvoeding. Er spelen allerlei factoren mee als jongeren met alcohol of drugs experimenteren of over de schreef gaan.
De eerste keren dat ze het proberen, doen ze het niet zozeer omwille van problemen. Ze doen het voor het experiment, de kick, het genot, de vriendenkring. Om positieve redenen dus. Niet omdat ze niet goed in hun vel zitten, en ook niet omdat het thuis of op school moeilijk loopt. Het is meestal pas na verloop van tijd dat die negatievere motieven een rol gaan spelen.
Jongeren hebben hun gedrag nog niet zo goed in de hand als volwassenen. Hun hersenen zijn daar nog niet klaar voor. Het is daarom moeilijker om niet zo impulsief te zijn. Dat verklaart bijvoorbeeld waarom veel jongeren meedoen met de babbelaars tijdens de les, of mee drinken of cannabis uitproberen op een feestje.
Als het experimenteren zich in deze context afspeelt, stoppen veel jongeren er na een poosje weer mee of gaan ze slechts af en toe gebruiken.
Jongeren die in de knoei zitten, maken wel een veel grotere kans om het te blijven doen. Zij kunnen gaandeweg ontdekken dat alcohol of drugs hen afleiding bieden van kopzorgen en problemen.
Het is niet altijd makkelijk om de ernst in te schatten van wat gebeurt. Alcohol en illegale drugs zijn altijd reden tot bezorgdheid. Maar probeer hierin de nuance op te zoeken.
Voel je dat je er zelf weinig van af weet of dat je er alleen voor staat? Informeer je en zoek indien nodig advies of hulp. Probeer er ook met anderen over te praten.
Te weten komen dat je kind drugs gebruikt of bijvoorbeeld stevig drinkt, kan een voorbode lijken van grote problemen. Je ziet bij wijze van spreken je kind al eindigen in de goot… Je hebt als ouder uiteraard je redenen tot bezorgdheid. Het is ook begrijpelijk dat je je zorgen maakt. Maar je laten meeslepen door mogelijke doemscenario’s helpt niet.
Meestal loopt het niet zo uit de hand: een verslaving komt er niet van de ene dag op de andere. Wanneer het wel gebeurt, is het meestal een proces van jaren. Vergeet ook niet dat jongeren veerkrachtig zijn en zich ook snel kunnen herpakken. En er zijn altijd beschermende factoren die erger kunnen helpen voorkomen. Ook al voelt het vaak anders, jouw rol als ouder is daar zeker een van.
Praat over wat je voelt en ziet. Zeg hoe bezorgd je bent. Praat over je vermoedens en vertel je kind heel concreet wat je ziet veranderen. Over die verandering valt minder te discussiëren dan over de vraag of iemand gebruikt. Bijvoorbeeld: “Ik merk dat je ’s morgens niet uit je bed kan en dat je schoolresultaten achteruitgaan.”
Vermijd daarbij welles-nietesspelletjes. Het gaat erom:
Praat dus niet alleen over het alcohol- of druggebruik en over stoppen of blijven gebruiken. Praat vooral over de voor- en nadelen die je kind ziet.
Iemand zal zelden zomaar toegeven dat hij te veel alcohol drinkt of drugs gebruikt. Toon je bezorgdheid en zet de deur op een kier door te zeggen dat je altijd klaarstaat om erover te praten. Het is belangrijk dat je kind weet dat hij of zij bij jou terecht kan.
Lukt praten nu niet, dan later misschien wel. Laat ook in dat geval wel merken dat je je zorgen maakt en dat je erover wil praten. Maak ook duidelijk wat voor jou kan en niet kan.
Leg gevolgen vast van het overtreden van deze grenzen. Het is nuttig om je kind daarbij inspraak te geven.
Zorg dat je kind ook weet welke straf er volgt als hij of zij de grens overtreedt en blijft experimenteren. Wees duidelijk en stel dat het gedrag niet zonder gevolg kan zijn.
Zolang jongeren geen nadelen ondervinden, zijn ze niet geneigd om hun alcohol- of druggebruik in vraag te stellen. Als jij grenzen oplegt, ervaren ze wel een negatief gevolg van het gebruik. Bijvoorbeeld: als je kind gemaakte afspraken niet navolgt, kan er het volgende weekend niet uitgegaan worden.
Weet wel dat straffen enkel dienen om de schuld over een begane fout in te lossen. Let dus op met te snelle, strenge straffen en praat over het waarom van de straf. Een straf is soms nodig, maar het is niet je belangrijkste wapen. Het belangrijkste blijft om je kind op een positieve manier te ondersteunen (complimentjes, interesse tonen, …).
Misschien vind je het moeilijk om streng op te treden. Uit vrees het allemaal nog erger te maken. Of uit schrik alle controle over de situatie te verliezen en je kind nog verder weg te duwen. Dat is begrijpelijk. Maar kan je het pikken dat je nachtrust niet meer wordt gerespecteerd, dat je kind huishoudelijke taken aan zijn laars lapt, dat het niet meer samen wil eten?
Door duidelijk te maken wat kan en niet kan, help je je kind en eis je tegelijk respect voor jezelf en de rest van het gezin. Pieker dus niet te veel over hoe je kind zal reageren op grenzen, regels en afspraken. Opvoeden en opgroeien lukt zelden zonder botsen.
Het is logisch dat het gedrag dat je zorgen baart veel aandacht krijgt. Probeer er toch ook voor te zorgen dat de positieve zaken die er gebeuren ook de nodige aandacht krijgen. Vermijd dat de zorgen over alcohol- of druggebruik de hele sfeer in huis gaan overheersen.
Het is normaal dat je wantrouwiger wordt als je merkt dat je kind zich niet aan de regels houdt of bijvoorbeeld drugs gebruikt. Je wil tenslotte het beste voor je kind. Er kunnen meningsverschillen en discussies over attitudes ontstaan. Vermijd dat dit uitmondt in een vijandige sfeer en gaat wegen op de band met je kind:
Alcohol, cannabis, cocaïne of nog iets anders: je weet of vermoedt dat je zoon of dochter gebruikt.
Als ouder wil je niets liever dan je kind helpen om de problemen op te lossen. Maar hoe moet je dat doen?
Als je zoon of dochter problemen heeft, dan heeft dat ook een impact op jouw leven. Verlies jezelf niet uit het oog.
