Naarmate het gebruik van drank, drugs en pillen of het gokken toeneemt, wordt de kans op problemen groter. ‘Is mijn naaste verslaafd?’ is een vraag die vaak opduikt. Of nog: ‘Mijn naaste gebruikt, maar is niet verslaafd. Moet ik me zorgen maken?’
Een verslaving is iets wat vaak wordt vermoed en nog vaker door de persoon zelf wordt ontkend. Verslaving is geen kwestie van zwart of wit. Je kan het zien als een proces dat geleidelijk verloopt. Daarin zijn vier verschillende fasen te onderscheiden. De grens tussen elke fase is niet altijd even duidelijk te trekken.
Occasioneel of experimenteel gebruik
Dit is het eerste contact met een middel. Het wordt slecht af en toe gebruikt. Er kunnen twee dingen gebeuren: iemand stopt of iemand gaat ermee door. Voor legale drugs zoals alcohol geldt meestal het tweede, ook al omdat het zo sociaal aanvaard is. Bij illegale drugs blijft het vaker dan veel mensen denken bij experimenteel gebruik.
Actief gebruik of regelmatig gebruik
Het gebruik gaat deel uitmaken van iemands leven. Het gaat om beperkt gebruik, zonder zichzelf of anderen te benadelen. Regelmatig gebruik leidt niet noodzakelijk tot problemen, maar kan wel uitgroeien tot overmatig gebruik. Het kan ook zijn dat men na een periode van regelmatig gebruik weer occasioneel gebruikt of stopt.
Overmatig gebruik of excessief gebruik
Het (al dan niet in gedachten) alsmaar bezig zijn met alcohol of andere drugs weegt steeds zwaarder door. Of iemand op den duur overmatig gaat gebruiken, hangt af van zowel de drug, de omgeving als van de persoon zelf. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat iemand die nooit geleerd heeft om met problemen of negatieve gevoelens om te gaan, sneller een vluchtweg vindt in alcohol of andere drugs. Toch is het niet altijd omwille van problemen dat iemand overmatig gebruikt.
Iemand kan altijd de stap terugzetten naar matig of regelmatig gebruik of beslissen om te stoppen.
Verslaving
Overmatig gebruik kan stilaan overgaan tot verslaving. 'Verslaafd zijn' betekent: niet meer baas zijn over zichzelf. Wie verslaafd is, gebruikt vaker en in grotere hoeveelheden dan het plan was. Typisch voor verslaving is het sterk verlangen om te gebruiken (‘craving’). Omdat het gebruik op de eerste plaats komt, ontstaan er steeds meer problemen: op school of op het werk, financiële problemen, problemen met het gerecht, …
Inzicht in deze fasen kan je helpen beter in te schatten waar je met je naaste aan toe bent. Maar hou in het achterhoofd dat 'verslaving' niet het enige risico is bij het gebruik van drank, drugs, pillen en gokken. Elk gebruik, of het nu eenmalig of met een zekere regelmaat is, kan ook problemen op het moment van het gebruik én problemen op emotioneel, sociaal en relationeel vlak veroorzaken.
GRIP - Zelfzorg voor ouders, partners en kinderen
Nemen de zorgen om je kind, partner, moeder of vader alsmaar toe? GRIP biedt je houvast. Leer je sterktes kennen, verwerf inzicht, besef wie rondom jou een steun kan zijn.
Volledig zelf, gratis en anoniem.