Naarmate het gebruik van drank, drugs en pillen of het gokken toeneemt, wordt de kans op problemen groter. ‘Is mijn lief, mijn man, mijn vrouw afhankelijk?’ is een vraag die vaak opduikt. Of nog: ‘Mijn partner gebruikt, maar is niet afhankelijk. Moet ik me zorgen maken?’
Een afhankelijkheid is iets wat vaak wordt vermoed en nog vaker door de persoon zelf wordt ontkend. Een afhankelijkheid is geen kwestie van zwart of wit. Je kan het zien als een proces dat geleidelijk verloopt. Daarin zijn vier verschillende fasen te onderscheiden. De grens tussen elke fase is niet altijd even duidelijk te trekken.
Occasioneel of experimenteel gebruik
Dit is het eerste contact met een middel. Er wordt slecht af en toe gebruikt. Hierna kunnen er twee dingen gebeuren: iemand stopt of iemand gaat ermee door. Voor legale drugs zoals alcohol geldt meestal het tweede, ook al omdat ze zo sociaal aanvaard zijn. Bij illegale drugs blijft het vaker dan veel mensen denken bij experimenteel gebruik.
Actief gebruik of regelmatig gebruik
Het gebruik gaat deel uitmaken van iemands leven. Het gaat om beperkt gebruik, zonder zichzelf of anderen te benadelen. Regelmatig gebruik leidt niet noodzakelijk tot problemen maar kan wel tot overmatig gebruik uitgroeien. Het kan ook zijn dat men na een periode van regelmatig gebruik stopt.
Overmatig gebruik of excessief gebruik
Een toenemende obsessie voor alcohol of andere drugs weegt steeds zwaarder door. Of iemand op den duur overmatig gaat gebruiken, hangt af van zowel de drug, de omgeving als van de persoon zelf. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat iemand die nooit geleerd heeft om met problemen of negatieve gevoelens om te gaan, sneller een vluchtweg vindt in alcohol of andere drugs. Toch is het niet steevast omwille van problemen dat iemand overmatig gebruikt.
Iemand kan altijd de stap terugzetten naar matig of regelmatig gebruik of beslissen om te stoppen.
Verslaving
Overmatig gebruik kan stilaan overgaan tot een afhankelijkheid. 'Afhankelijk zijn' betekent: niet meer baas zijn over zichzelf. Wie afhankelijk is, gebruikt vaker en in grotere hoeveelheden dan het plan was. Typisch voor een afhankelijkheid is het sterk verlangen om te gebruiken (‘craving’). Omdat het gebruik op de eerste plaats komt, ontstaan er steeds meer problemen: op school of op het werk, financiële problemen, problemen met het gerecht, … en ook in de relatie.
Inzicht in deze fasen kan je helpen beter in te schatten waar je met je partner aan toe bent. Maar hou in het achterhoofd dat drank, drugs, pillen en gokken niet alleen afhankelijkheidsproblemen maar ook problemen op het moment van het gebruik én problemen op emotioneel en relationeel vlak kunnen veroorzaken. Inclusief relatieproblemen.
Je vermoedt of weet dus dat je partner een probleem heeft met drank, drugs, pillen of gokken. Hoe kan je hem of haar dan steunen?
Wat kan ik doen?
Ga op zoek naar jouw sterktes. Dat helpt om goed met de situatie om te kunnen.